O potamos kai o Sergios

«Ξέρεις, Μωχάμετ, πολλές φορές, άνθρωποι που συναντιούνται από διαφορετικές χώρες και δεν μιλούν την ίδια γλώσσα, εν τούτοις δεν έχουν δυσκολία να συνεννοηθούν και πολλές φορές ν’ αγαπηθούν... Ο προπάππος σου, Μωχάμετ, έλεγε ότι η αγάπη ανάμεσα στους ανθρώπους ξεπερνάει τις δυσκολίες της επικοινωνίας. Το άγγιγμα των χεριών, των ματιών και το χαμόγελο γκρεμίζουν τα σύνορα των κρατών και κάνουν τους ανθρώπους ίδιους».

Χρειάζονται περίπου δύο εβδομάδες για να συνειδητοποιήσουν τα νεογέννητα βρέφη ποια είναι η μητρική γλώσσα τους. Ωστόσο, δεν χρειάζονται παρά ελάχιστες στιγμές για να επικοινωνήσουν με εκείνα τα παιδιά που δεν μιλούν την ίδια γλώσσα, δεν έχουν το ίδιο χρώμα στο δέρμα τους ούτε φορούν τα ίδια ρούχα. Ένα βλέμμα, ένα άγγιγμα ή μια τσιριχτή φωνούλα αρκούν για να φέρουν κοντά δυο πλασματάκια, ακόμη κι αν μεγαλώνουν σ’ έναν κόσμο εχθρικό, εν μέσω πυρών, λιμών και δυστυχίας.

Στα πρόσωπα του Μωχάμετ από το Κουρδιστάν, του Σέργιου από τη Ρωσία, της Φιντάν από την Τουρκία, του Χόρχε από την Ονδούρα και της Ζωής από την Ελλάδα, δεν καθρεφτίζεται παρά η αγωνία των παιδιών να καταλάβουν τον άγριο κόσμο στον οποίο μεγαλώνουν. Με τρυφερότητα και παραβολικό λόγο, η Βούλα Μανή μεταφέρει τις εικόνες που σχηματίστηκαν στα παιδικά μάτια για τη Μεσόγειο της λύτρωσης, το μαγευτικό ποταμό Νέβα, την ισοπεδωμένη από τους σεισμούς Πόλη, την πεινασμένη Κεντρική Αμερική και την ταΐστρα του Θεσσαλικού Κάμπου. Ωστόσο, η Βούλα Μανή δεν στέκεται σε ωραιοποιημένες περιγραφές και αφηγήσεις. Έχοντας αναλύσει σε βάθος την παιδική ψυχολογία, παίρνοντας η ίδια θέση ανάμεσα στην πιτσιρικαρία, μας καταθέτει την πιο ρεαλιστική εικόνα που θα μπορούσε να σχηματίσει ένα παιδί, βιώνοντας ακόμη και τις πιο δύσκολες καταστάσεις: Τα παιδικά μάτια ανακαλύπτουν πάντοτε κάτι όμορφο, κάτι πρωτότυπο και ενδιαφέρον, ακόμη και κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες. Από αυτές τις «ανακαλύψεις» κρατιούνται τα παιδιά σε κάθε δύσκολη στιγμή, πλάθοντας συχνά με το νου τους ιστορίες φανταστικές, που τους επιτρέπουν να μεταπλάθουν ακόμη και τα παιδιά των μαχών, σε ένα μαγικό παιχνιδότοπο.
Για τον Μωχάμετ, ο πόνος για τον ξεριζωμό από τον προσφυγικό καταυλισμό καταπραΰνεται από την πρώτη επαφή του με τη θάλασσα. Για τη Φιντάν, ο σεισμός είναι η αφορμή για να τρυπώσει σ’ ένα πρόχειρο νοσοκομείο και να ονειρευτεί ότι κάποια μέρα θα καταφέρει να γίνει γιατρός. Για τον Σέργιο και τον Χόρχε, οι δεινές οικονομικές συνθήκες στις χώρες όπου ζουν, ξεπερνιούνται με τα παραμύθια της γιαγιάς και τις συνομιλίες με τα ζώα του δάσους και τα στοιχεία της φύσης. Ακόμη κι η καλοταϊσμένη Ζωίτσα, από τα μέρη μας, ανακαλύπτει πως τα παιδιά όλης της γης μπορούν να δημιουργήσουν, μαζί με τ’ αστεράκια, έναν καλύτερο κόσμο.
Οι έξι ιστορίες που συνέγραψε η Βούλα Μανή και εικονογράφησαν ο Στάθης (Σταυρόπουλος) και η Μαριάνθη Κουμαριανού αποτελούν μαθήματα ανθρωπιάς, ειρήνης και αγάπης για το περιβάλλον. Στους χαλεπούς καιρούς που διανύουμε, «Ο ποταμός και ο Σέργιος» φαντάζει σαν μία πραγματική όαση, όπου οι μικροί αναγνώστες θα ξαποστάσουν από την τηλεοπτική τρομολαγνεία και το φιλοπόλεμο κλίμα, θα διευρύνουν τους ορίζοντες της σκέψης τους και θα κατανοήσουν ότι δεν υπάρχει τίποτε που να διχάζει ή να χωρίζει τα παιδιά όλης της γης.