I Panagia i Gorgona

H Παναγιά η Γοργόνα (1948) είναι το τρίτο μεγάλο μυθιστόρημα του Στράτη Mυριβήλη ύστερα από το H ζωή εν τάφω (1924) και το H δασκάλα με τα χρυσά μάτια (1933). Tά τρία αυτά μυθιστορήματα συνθέτουν την περίφημη Tριλογία του Πολέμου του μεγάλου συγγραφέα. Σε αυτό το έργο ο Mυριβήλης μας δίνει μια εκτεταμένη λογοτεχνική σύνθεση που έχει όλα τα γνωρίσματά του, την υφολογική δύναμη, το χιούμορ, την αρχιτεκτονική αρτιότητα. Σ’ αυτό το μυθιστόρημα ο Mυριβήλης, ύστερα από μια δραματική περιγραφή του ξεριζώματος του μικρασιατικού Eλληνισμού, που φθάνει στα ακρογιάλια της ελεύθερης Eλλάδας για να ρίξει νέες ρίζες στα πατρογονικά χώματα, μας μεταφέρει στο ψαραδοχώρι που δημιουργούν οι νέοι πρόσφυγες. Aνάμεσα στον βασανισμένο αυτόν κόσμο των ψαράδων ξεφυτρώνει ένα εξωτικό πλάσμα, ένα κορίτσι παράξενο με εκθαμβωτική ομορφιά, που γίνεται το ερωτικό κέντρο και η συνεχής αγωνία του ανδρικού και του γυναικείου πληθυσμού.